Het Vlaams Energiedataplatform, de ontsluiting van een schat aan informatie

Anno 2020 is data goud waard, zeker als die een maatschappelijke impact heeft. Het Vlaams Energieagentschap (VEA) krijgt constant een schat aan informatie binnen over energieproductie, -verbruik en nog zoveel meer. Die informatie naar het beleid, de bedrijfswereld én de burger ontsluiten vormt een grote uitdaging. En precies daar komt het Vlaams Energiedataplatform in beeld. Voor de uitbouw daarvan schakelde VEA de hulp van Cronos Public Services in. Een vruchtbare samenwerking dankzij de inzet van IT-krachten uit diverse disciplines, én de combinatie van IT en business.

Het Vlaams Energieagentschap (VEA) is een zelfstandig agentschap binnen het beleidsdomein Omgeving. Zijn belangrijkste taak is het duurzame energiebeleid op een efficiënte en kwaliteitsvolle manier uitvoeren. Dat gebeurt op verschillende manieren: beleidsvoorbereiding en -implementatie, draagvlakverbreding, handhaving van de regelgeving en beleidsevaluatie. Ook de productie en het verbruik van energie in Vlaanderen monitoren behoort tot het takenpakket. Het agentschap maakt daarbij telkens gebruik van data, zowel om beslissingen te onderbouwen als te evalueren.

Niet langer ieder voor zich met DWaaS

“Data verwerken gebeurde vroeger op een gefragmenteerde manier. Onze databeheerders werkten elk met eigen databronnen en –leveranciers, vaak zonder de juiste tools. Bovendien was er onderling weinig communicatie. Het was een beetje ieder voor zich en daar wilden we iets aan doen”, vertelt Nadine Dufait, Senior adviseur Energiedata van het Vlaams Energieagentschap.

De oprichting van de werkgroep Databeheer in 2017 moest die manier van werken veranderen. Daar ontstond het idee van het Vlaams Energiedataplatform. Dat zou instaan voor de verwerking en verrijking van binnenkomende energiedata. Het doel van het platform? Tot betere inzichten komen, de data beter beschermen tegen verlies en misbruik, en kwaliteitsvolle data accuraat rapporteren.

Aan de volgende voorwaarden moest het platform voldoen:

• toegankelijkheid,
• efficiëntie,
• rapporteringsmogelijkheid,
• betrouwbaarheid,
• veiligheid (ook bij de uitwisseling van data),
• transparantie, en
• ontsluiting van eventuele bijkomende mogelijkheden om nieuwe inzichten in de data te verwerven.

Het dataplatform kreeg de vorm van een ‘Data Warehouse as a Service’ (DWaaS). De verschillende dataleveranciers leveren input aan op hun eigen frequentie. Of dat om het jaar, om de dag, om het uur of continu is, maakt niet uit. Het systeem verwerkt de gegevens en biedt gebruikers de mogelijkheid op basis ervan rapporten op te bouwen volgens hun noden.

Premiedata, let’s go

Voor de technische uitvoering kwam VEA aankloppen bij Cronos. De programma- en projectmanager stelde een team samen vanuit de verschillende competence centers binnen Cronos. Die hadden de juiste kennis in huis: datamodellering en -analyse, fysieke implementatie, visuele rapportering en API-ontwikkeling. Verder bood het team technisch advies en ondersteuning rond AWS Cloud en diverse dataverwerkingstools.

Gesprekken tussen Cronos en databeheerders vormden in het najaar van 2019 de allereerste stap van de samenwerking. Op basis daarvan werden highlevel datastromen in kaart gebracht. Zo kwamen een architectuur en roadmap tot stand. Na het ‘echte’ startschot ging het team aan de slag met de set ‘Premiedata’.

“Een eerste set doorheen het platform loodsen, stelde ons in staat om de nieuwe projectaanpak uit te proberen en de architectuur op punt te stellen. ‘Premiedata’ vormde dus onze proof of concept”, aldus Nadine Dufait. De verdere uitbouw van de architectuur gebeurde op basis van de specifieke noden van VEA. De keuze viel op een datawarehouse in de cloud met verschillende componenten. Er werd succesvol data uit drie domeinen geïntegreerd: premies, energieprestaties van gebouwen (EPB en EPC) en productie-installaties.

Stapsgewijze evenwichtsoefening

De complexiteit van de datastromen en -processen maakt dit project tot een uitdaging. Het energieplatform legt namelijk links tussen data uit verschillende authentieke bronnen. Analyse en documentatie zijn dus onontbeerlijk. Bovendien staat het beleid ook niet stil. Het projectteam moet constant rekening houden met wijzigingen in de regels en zich daaraan aanpassen.

“Het is een echte evenwichtsoefening tussen snelle vooruitgang en haalbaarheid. Daarbovenop vormt de databeheerders gemotiveerd houden een extra uitdaging. Het project was namelijk aan het verwateren, daarom moest er een strakke en ambitieuze planning komen. Cronos Public Services pakt dat goed aan. Door de beheerders in ‘mensentaal’ te informeren over het datawarehouse, en goed te communiceren over de planning en aanpak is iedereen mee”, vertelt Nadine Dufait.

VEA werkt samen met het projectteam stapsgewijs naar drie grote doelstellingen toe:

• een toegankelijk en veilig energiedataplatform,
• een betrouwbaar informatieplatform met eenduidige en authentieke documentatie,
• een energiekennisplatform waarin kennis, een sandbox en artificiële intelligentie geïntegreerd zijn.

Een goede basis om op voort te bouwen

Na een eerste positieve evaluatie is het tijd om naar de toekomst te kijken en die ziet er rooskleurig uit. VEA zal nieuwe datadomeinen aanboren, onder andere in verband met ondernemingen en instellingen, en verwarming. De data zullen onder andere samenkomen in een energiebalans en ook applicaties voeden, zoals voor de woningpas, die elke burger kan raadplegen.

Daarnaast wil het agentschap enkele use cases rond artificiële intelligentie uitbouwen. Quickwins en kleine meerwaardes, zoals een snellere verwerking, vormen namelijk een goede motivatie. Op termijn is het de bedoeling om aan de hand van artificiële intelligentie automatisch modellen te creëren, frequenter informatie uit te wisselen en met predictive analytics te werken. Daarvoor hoopt het agentschap ook in de toekomst een beroep te kunnen doen op Cronos Public Services.

“Het is een verhaal waaraan we verder blijven schrijven. Het platform heeft onderhoud nodig. Er komen bijvoorbeeld nieuwe premies bij, waarvoor we nieuwe flows en rapporten opzetten. Dankzij deze vruchtbare samenwerking hebben we nieuwe inzichten opgedaan en datasets ontsloten. De architectuur, beveiliging en ontsluiting van drie domeinen die we dit jaar realiseerden, vormen een goede basis om op voort te bouwen”, aldus Nadine Dufait. Door al dat harde werk komt er begin 2021 een nieuw datateam bij. VEA wordt namelijk VEKA, het Vlaams Energie-Klimaatagentschap.

“De inzet van IT-krachten uit diverse disciplines vormde een echte meerwaarde, net als de nauwe samenwerking tussen IT en business. Het was geen wij-zij-, maar een samenverhaal tussen alle partners. We hopen de samenwerking met Cronos Public Services op dezelfde manier verder te zetten,” besluit Nadine Dufait.